Review sách: Phải Trái Đúng Sai (Michael Sandel)

Nếu được hỏi "Xã hội loài người sẽ đi về đâu?" thì bạn trả lời thế nào?

Mình đã đặt câu hỏi này cho khá nhiều người. Có người trả lời là tự do, có người trả lời là chân lý, có người trả lời là hạnh phúc, cũng có người trả lời là giàu có. Bản thân mình có một niềm tin là xã hội loài người sẽ đi về phía văn minh. Nơi đó mỗi cá nhân được tôn trọng, có được hạnh phúc và hưởng những điều tốt đẹp.

Cuốn sách Phải Trái Đúng Sai có tên tiếng Anh là "Justice - What's the right thing to do?" là cuốn sách bàn về công lý. Trước khi nói về cuốn sách này, mình muốn chia sẻ với bạn một điều mà mình nhận thấy, đó là "Mọi thứ mà ta đang nhận lấy, vì ta xứng đáng được nhận lấy".

Quay lại cuốn sách này, đây là cuốn sách khai mở những điều căn bản nhất mà một người có ý thức, có trách nhiệm với bản thân và xã hội cần phải nắm rõ: công lý là gì? Những cách tiếp cận công lý? Vai trò của nhà nước trong việc thực thi công lý?

Từ những điều căn bản đó, một cá nhân có ý thức, có trách nhiệm với bản thân và xã hội sẽ có tư duy, góc nhìn rõ ràng và chính xác hơn về công lý, từ đó quyết định điều gì đúng nên làm.

Trong cuốn sách, tác giả thử thách người đọc bằng những ví dụ điển hình về cách tiếp cận công lý, về việc đưa ra các quyết định như thế nào là đúng, từ đó phơi bày ra các khiếm khuyết của những cách tiếp cận công lý đơn lẻ.

Mỗi cách tiếp cận công lý, do những triết gia đại tài khởi xướng và bảo vệ. Tư tưởng của những triết gia này là nền tảng, là cảm hứng cho các nền chính trị hiện tại. Nhưng không có triết gia nào có thể lý luận, đưa ra giải pháp một cách toàn vẹn.

Xã hội loài người vẫn đang tiếp tục chia rẽ, tranh luận trong cách tiếp cận với công lý. Cùng với đó là có nhiều bộ máy nhà nước với hệ tư tưởng chính trị khác nhau nhưng đều có cùng một mục tiêu chung là xây dựng một xã hội công bằng.

Vậy hệ tư tưởng chính trị nào đang gần với công lý hơn? Liệu có phải là tự do dân chủ?

Mặc dù sách được giới thiệu và đánh giá là trình bày dễ hiểu, rõ ràng và gần gũi. Tuy nhiên với mình đây là một cuốn sách rất khó hiểu, dễ gây hoang mang. Nhưng xứng đáng để đọc nó! Nhất là trong một xã hội mà cảm xúc dễ bị dẫn dắt và đẩy lên mức cực đoan như hiện tại, thì cuốn sách là một "liều thuốc" cần thiết được sử dụng rộng rãi.